Đá Topaz và Thạch Anh Trắng đều là những loại đá quý trong tự nhiên, được con người khai thác, sử dụng rộng rãi. Chúng có vẻ bề ngoài khá giống nhau nên dễ gây nhầm lẫn. Tuy nhiên, thực tế thì đặc điểm, tính chất cũng như giá cả của 2 loại đá này sẽ có khác biệt nhất định.
Tổng quan về đá Topaz và Thạch Anh trắng
Hiện nay, đá Thạch Anh Trắng và đá Topaz đang được sử dụng rất phổ biến, đặc biệt là trong lĩnh vực trang sức. Nó không những đẹp mà còn mang ý nghĩa phong thủy thu hút vận may và tài lộc cho người sở hữu. Trong đó, những thông tin cơ bản về 2 loại đá này được cập nhật như sau:
- Topaz còn có tên gọi khác là Hoàng Ngọc – một khoáng vật silicat mang thành phần nhôm và flo. Nó có màu sắc đa dạng, từ không màu cho đến xanh lục, lam, vàng, đỏ, hồng. Loại đá này lần đầu tiên được chế tác thành đồ trang sức vào năm 1737 bởi Henekel. Đá có nguồn gốc ở Hy Lạp và nhanh chóng được nhiều người yêu thích bởi vẻ đẹp mê hoặc.
- Thạch Anh Trắng (Quartz) còn được gọi là Thủy Ngọc. Đặc điểm cơ bản của loại đá này là chứa thành phần SiO2, có khả năng tán xạ ánh sáng tốt và độ cứng cao. Người ta đã sử dụng nó cho nhiều mục đích như chế tạo trang sức, điện tử, quang học…. Nó có thể xuất hiện dưới nhiều màu trắng khác nhau như trong suốt, không màu, trắng và trắng đục.
Đá Topaz và Thạch Anh có gì khác nhau?
Cả đá Topaz và Thạch Anh Trắng đều có nguồn gốc từ tự nhiên. Chúng có sự tương đồng trong thành phần nên thường bị nhận diện nhầm. Thế nhưng, về bản chất 2 loại đá này sẽ có sự khác biệt dưới đây:
Sự hình thành
Quá trình hình thành của đá Topaz và Thạch Anh Trắng luôn có những điểm khác biệt. Trong đó, Topaz bắt nguồn từ một hòn đảo ở Biển Đỏ với tinh thể nguyên bản màu vàng. Chúng xuất hiện nhờ phản ứng giữa các nguyên tố bên trong lòng đất và ma ma. Trải qua những biến đổi địa chất phức tạp, những viên đá dần được hình thành và nổi bật với vẻ ngoài cuốn hút.
Trong khi đó, Thạch Anh Trắng được tôi luyện thành hình nhờ sự khử nước trên các bề mặt đá trầm tích có thành phần opal. Chúng còn đặc biệt trải qua quá trình ngoại sinh cùng canxedon dưới tác động tái kết tinh keo silic. Loại đá này còn được hình thành trong các hốc pegmatit cộng sinh với một số khoáng vật khác.
Thành phần hóa học
Đá Thạch Anh Trắng và Topaz đều có thành phần Silic trong công thức hóa học. Tuy nhiên nó lại kết hợp với những nguyên tố khác nhau để tạo nên cấu trúc tinh thể riêng. Cụ thể là:
- Đá Thạch Anh trắng: Có thành phần Silic Dioxide (SiO2) và cấu tạo theo một mạng tứ diện silic – oxy (SiO4) liên tục. Trong đó, mỗi phân tử oxy sẽ dùng chung cho 2 khối liền nhau nên nó chia sẻ oxy thành SiO2. Ngoài ra, thành phần hóa học của chúng còn có một số chất hơi và chất lỏng (CO2, H2O, NaCl, CaCO3,…) và các bao thể rắn (rutin, tourmaline, actinolit dạng sợi,…)
- Đá Topaz: Đây là khoáng vật silicat được kết hợp từ nhôm và Flo tạo thành công thức hóa học Al2[SiO4](F,OH)2. Tỷ trọng của các thành phần nguyên tố trong Topaz bao gồm Al2O3 (48% – 62%); SiO2 (28,2% – 39%); F (13% – 20,4%); H2O (2,45%). Đáng chú ý là F và OH có thể thay thế cho nhau tạo nên 2 cấu trúc đá Topaz khác nhau là Al2F2SiO4 và Al2(OH)2SiO4.
Tính chất vật lý và quang học
Về cơ bản, mỗi loại đá quý được hình thành từ tự nhiên luôn có những sự khác biệt nhất định về cả tính chất vật lý lẫn quang học. Trong đó, đá Topaz và Thạch Anh Trắng cũng không ngoại lệ, bạn có thể nhận diện được rõ ràng từng loại nhờ những đặc điểm sau:
Đặc điểm |
Đá Topaz |
Thạch Anh |
Màu sắc |
Không màu, màu lam, lam-lục, vàng, hồng và đỏ. |
Không màu, trắng, hồng, cam, tím, xanh lam, xanh lá cây, vàng, nâu sẫm, đen. |
Ánh |
Thủy tinh |
Trong như pha lê, chuyển từ sáp sang xỉn màu khi đông đặc. |
Màu vết vạch |
Trắng |
Trắng |
Tính trong mờ |
Trong suốt |
Trong suốt đến mờ đục |
Tỷ trọng riêng |
Từ 3,49 đến 3,57 |
Biến đổi từ 2,59 đến 2,63 |
Thuộc tính quang |
Hai trục (+) |
Tinh thể đơn trục (+) |
Chiết suất |
nα = 1,606–1,629 nβ = 1,609–1,631 nγ = 1,616–1,638 |
nω = 1.543–1.545 nε = 1.552–1.554 |
Khúc xạ kép |
δ = 0,010 |
+0.009 (B-G interval) |
Đa sắc |
Huỳnh quang yếu trên mẫu lát mỏng |
Không phát quang |
Sự phân cắt |
Có sự phân cắt hoàn hảo |
Không có sự phân cắt |
Độ cứng
Để biết được độ cứng của các loại đá bất kỳ, chúng ta cần phải sử dụng thang đo Mohs. Đó là dụng cụ đo độ cứng chuyên nghiệp có khả năng đánh giá được khả năng chống trầy xước của sản phẩm. Thước đo sẽ sắp xếp độ cứng theo thang điểm từ thấp lên cao là 1 đến 10. Như vậy, bất cứ loại đá quý nào được thiên nhiên ban tặng cũng đều gắn liền với 1 chỉ số nhất định về độ cứng.
Xét theo thang đo Mohs thì cả Thạch Anh và Topaz đều được đánh giá cao về độ cứng. Chúng có thể chế tác dễ dàng thành trang sức hoặc các bảo vật phong thủy đem lại may mắn, bình an cho gia chủ. Trong đó, thông số này của 2 loại đá không giống nhau và đá Topaz cao hơn 1 bậc. Cụ thể là:
- Đá Thạch Anh Trắng đạt tiêu chuẩn độ cứng là 7/10 qua thang đo Mohs.
- Đá Topaz có độ cứng 8/10 khi đo qua thang Mohs.
Mức độ phổ biến
Nhìn chung, trong tự nhiên Topaz và Thạch Anh Trắng đều tồn tại rất nhiều. Tuy nhiên, Thạch Anh có mức độ phổ biến nhiều hơn với những mỏ khai thác lớn. Chúng có mặt ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó bao gồm cả Việt Nam. Cụ thể là:
- Topaz xuất hiện phổ biến trong các khoáng vật tạo Pegmatit và cộng sinh cùng Berin, Tuamalin, Fluorit, Thạch Anh, Felspat, mạch nhiệt dịch. Loại đá này trong những mỏ nổi tiếng ở bang Minas, Gerais (Brazil), Mỏ Lapaz (Mexico). Mỹ, Úc, Myanmar, Nga, Thạch Khoán, Vĩnh Phú, Xuân Lệ, Lâm Đồng, Thanh Hóa (Việt Nam) cũng cho khai thác Topaz.
- Thạch Anh Trắng thường gặp nhất có dạng magma axit xâm nhập rồi phun trào theo dạng hạnh nhân. Chúng được khai thác chủ yếu ở mỏ đá quý Spruce Pine (Bắc Carolina), Minas Gerais (Brazil), Colorado (Mỹ), Ural (Nga), Pháp và Scotland. Ở Việt Nam, Thạch Anh Trắng gặp nhiều ở Pia oắc, miền sông Đà ở Vạn Yên (Thanh Hoá), Bảo Lộc, Gia Nghĩa (Kontum).
Đá Topaz và Thạch Anh Trắng loại nào đắt hơn?
Giá bán của Topaz bao giờ cũng tương đương Thạch Anh Trắng. Chúng thường dao động từ vài trăm cho tới vài triệu đồng. Trong đó, Topaz thường được tính bằng đơn vị trọng lượng carat theo như những loại đá quý khác. Còn Thạch Anh Trắng có thể bán theo cân với mức giá đa dạng. Sau đây là trị giá để mua được 2 loại đá này cho bạn tham khảo:
- Giá đá Topaz:
- Topaz xanh thật 100% từ tự nhiên: Khoảng 25$/carat.
- Topaz xanh nhân tạo nhờ chiếu xạ và nhiệt: Khoảng 8$/carat.
- Topaz tự nhiên có màu cam đậm: Khoảng 1000$/carat.
- Topaz từ thiên nhiên mang màu hồng hoặc đỏ: Trị giá khoảng 3500$/carat.
- Giá đá Thạch Anh Trắng:
- Sản phẩm thô và vụn: 100.000đ – 200.000đ/kg.
- Thạch Anh Trắng tinh thể: 400.000đ – 2.000.000đ/kg.
- Đá cụm tinh thể: 400.000đ – 3.000.000đ/kg.
- Hốc tụ bảo – hốc tinh thể: 1.200.000đ – 3.000.000đ/kg.
Hướng dẫn sử dụng Thạch Anh trắng và Topaz đúng cách
Mặc dù có đặc điểm, tính chất, giá bán khác nhau nhưng đá Topaz và Thạch Anh Trắng đều có hướng dẫn sử dụng tương tự. Bạn có thể dùng chúng cho nhiều mục đích riêng của mình như sau:
Làm trang sức
Thạch Anh Trắng và Topaz đều có độ cứng cao cũng như vẻ đẹp tinh tế, hoàn hảo. Vì thế, chúng thường được lựa chọn để chế tạo thành những món đồ trang sức độc đáo. Trong đó có rất nhiều mẫu khác nhau để bạn cân nhắc lựa chọn làm đẹp cho mình.
- Mặt dây chuyền làm từ đá Thạch Anh Trắng hoặc Topaz. Bạn có thể dùng với biểu tượng bông hoa hoặc mặt phật hay những kiểu cắt gọt thông thường theo các hình khối.
- Nhẫn có mặt đá giúp tạo điểm nhấn thu hút và mới mẻ. Hơn nữa trọng lượng của chiếc nhẫn cũng vừa vặn hơn cho bạn sử dụng.
- Vòng tay có trang trí thêm đá Thạch Anh Trắng hoặc Topaz trông đều vô cùng nổi bật và ấn tượng.
- Hoa tai làm từ loại đá này trông cực kỳ sang trọng và cuốn hút được nhiều người lựa chọn.
Làm vật phẩm phong thủy
Bởi ý nghĩa phong thủy tốt đẹp và sâu sắc, đá Thạch Anh cùng Topaz đã được sử dụng rộng rãi trong chế tác vật phẩm. Đó có thể là làm trụ đá, quả cầu hay tượng Tỳ Hưu, Thiềm Thừ, Quan Thế Âm Bồ Tát, các loại tượng phật…. Những vật phẩm này bạn có thể trưng bày ở nhiều không gian lý tưởng trong nhà. Trong đó, những nơi nhiều gượng khí tốt cho gia chủ nhất là phòng khách, phòng ngủ, thư phòng hoặc phòng học.
Cách bảo quản Thạch Anh Trắng và Topaz
Đá Topaz hoặc Thạch Anh Trắng muốn sử dụng bền lâu cần phải có cách bảo quản phù hợp. Cho dù món đồ đó đang được sử dụng hoặc cất đi thì cũng cần chú ý tới các vấn đề sau:
- Không để đồ vật làm từ đá va chạm với bất cứ thứ gì khác.
- Thường xuyên thanh tẩy đá bằng nước sạch và hong khô tự nhiên bằng ánh nắng mặt trời nhẹ nhàng.
- Lót thêm lớp vải mềm xung quanh khi cất sản phẩm từ các loại đá này đi.
Như vậy, sự khác nhau giữa đá Topaz và Thạch Anh Trắng đã được bài viết trên mô tả rất rõ nét. Đây là 2 loại đá khác biệt nên những đặc điểm riêng của chúng khá nhiều. Kể cả giá bán cũng có những sự chênh lệch nhất định phụ thuộc vào phần chất của từng viên đá. Hy vọng rằng những chia sẻ trong bài viết trên đây sẽ giúp bạn có thêm kiến thức, giải đáp được thắc mắc của bản thân hiệu quả.